امام حسن عسگری (علیه السلام) در ماه رمضان و به نقلی ربیع الثانی سال ۲۳۲ قمری در مدینه منوره متولد شد. مادر حضرت «حدیثه» نام داشت (نام مادر حضرت را سوسن، سلیل و اسماء نیز گفته اند) و پدر ش امام هادی (علیه السلام) بود. اسم شریف آن حضرت حسن، کنیه اش ابو محمد و القابش: الزکی، الصامت، الهادی، الرفیق، النقی و العسگری است.
قلب الاحمق فی فمه و فم الحکیم فی قلبه
قلب احمق در دهان او و دهان حکیم در قلب اوست
ما ترک الحق عزیز الا ذل و لا اخذ به ذلیل الا عز
هر عزیزی که از حق فاصله گیرد خوار می شود و هر ذلیلی که به حق روی آورد عزت می یابد
علیک بالاقصاد و ایاک والاسراف
بر تو باد میانه روی در زندگی و از اسراف و زیاده روی بپرهیز
من التواضع السلام علی کل من تمربه والجلوس دون شرف المجلس
سلام کردن بر هر که با او برخورد می کنی و نشستن در پایین مجلس از تواضع و فروتنی است
اذا نشطت القلوب فاودعوها واذا نفرت فودعوها
هرگاه دلها با نشاط بود در آن علم و حکمت بنهید ( درحال نشاط و علاقه علم و حکمت بیاموزید ) و چون بی نشاط و ملول شد آنها را واگذارید.
من وعظ اخاه سرا فقد زانه و من وعظه علانیه فقد شانه
هرکس برادر خود را پنهانی اندرز دهد، او را آراسته است و آنکه آشکار و در حضور دیگران اندرز دهد، او را بدنام ساخته است.
ان الوصول الی الله عزوجل سفر لایدرک الا بامتطاء الیل
رسیدن به خدا ( سیر الی الله ) سفری است که جز به شب روی (شب زنده داری) میسر نمی شود.
ان للسخاء مقدارا فاذا زاد علیه فهو سرف و ان للحزم مقدارا فاذا علیه فهو جبن
همانا برای بذل و بخشش اندازه ای است که چون از آن بگذرد اسراف است و برای احتیاط حدی است که چون از آن تجاوز کند ترس است.
و نیز فرمود:
عبادت به بسیاری روزه و نماز نیست، بلکه به بسیاری اندیشه درباره خداست.
بدا به حال بنده ای که دو رو (منافق) باشد و از دو زبان برخوردار باشد؛ در حضور برادرش، از او ستایش میکند و در غیاب او، وی را می خورد (غیبت می کند) اگر نعمتی به او رسد به او رشک می برد و اگر گرفتاری برایش پیش آید به او بی توجهی می کند.
و نیز فرمود:
انسان حسود و کینه دوز از همه کمتر آسودگی دارد.
و فرمود:
دو خصلت از همه خصلتها برترند، یکی ایمان به خدا و دیگری نفع رساندن به برادران.
و نیز فرمود:
تا آنگاه که یارای تحمل داشتی از دراز کردن دست نیاز خود داری کن چراکه هر روزی ، روزی خود را به دنبال دارد و پافشاری درخواسته ای ارزش آن را می کاهد و خستگی و رنج به دنبال دارد، پس شکیبائی پیشه کن تا خداوند دری را به روی تو بگشاید که به سادگی وارد آن شوی و در مورد بهره گیری پیش از موقع از چیزی شتاب مکن و بدان که آفریده و مدبر تو به زمانی که صلاح تو در آن باشد آگاه تر است، پس به آگاهی اش در همه کارهای خود اعتماد کن که به سود تو است و پیش از هنگام چیزی مخواه که سینه ات به تنگی می افتد و دچار نومیدی می گردی.
ابوهاشم می گوید: امام عسگری (علیه اللام) فرمودند:
ان فی الجنه باب یقال له المعروف لا یدخله الا اهل المعروف.
بهشت را دری است که جز اهل معروف و خیر و نیکوکاری از آن وارد نمی شوند. ابوهاشم میگوید : من در دلم خدا را سپاس گفتم و از اینکه نیازمردم رابر می آورم خرسند شدم. در این هنگام امام نگاهی به من کرد و فرمود : بله، به کارت ادامه بده چرا که اهل معروف در دنیا همان اهل معروف و در آخرت می باشند.
امام حسن عسگری به گروهی از شیعیان خود چنین فرمود:
اوصیکم بتقوی الله و الورع فی دینکم و الاجتهاد للله و صدق الحدیث و اداء الامانه …
شما را به تقوی الهی و پرهیزکاری در دین وکوشش برا ی خدا و راستگویی در گفتار و بازگرداندن امانت به کسی که شما را امین قرار داده (چه خوب باشد و چه بد) و طولانی کردن سجده و معاشرت نیکو با همسایگان سفارش می کنم که رسول اکرم (ص) نیز برای همین ها فرستاده شد. به ارحام خود محبت و احسان کنید و در تشییع جنازه مسلمین شرکت کنید و از بیماران عیادت نمایید ، حقوق مردم را بپردازید و آگاه باشید که اگر شما در دین پارسا و در سخن راستگو و امانتدار و خوش اخلاق باشید، خواهند گفت این شیعه است (و این مرام شیعیان است و این ترویج و تبلیغ شیعه است) و من خرسند خواهم شد، از خدا پروا کنید، مایه افتخار ما باشید و مایه ننگ ما نباشید. قلوب مردم را (با اعمال و رفتار تان) به سوی ما جلب کنید و زشتیها را از ما دور کنید. ما را در کتاب خدا حقی و با پیامبر (ص) نستی است و از خاندانی پاک برخورداریم که کسی جز ما نمی تواند مدعی آن باشد مگر آنکه دروغگو باشد. در فکر مرگ ویاد خدا باشید، قرآن زیاد بخوانید و بر پیامبر درود فراوان بفرستید که هر درودی ده حسنه دارد. شما را به خدا می سپارم، سلام و درود خدا بر شما باد.